Jaargangen

Tuin van Noord, Rotterdam

Projectomschrijving

De voormalige panopticum-gevangenis (1872) is een uniek complex in de stadsstructuur en in de geschiedenis van het gevangeniswezen in Nederland. De nieuwe Tuin van Noord benut het vrijkomen van het terrein, verrassend ruim in afmetingen en openheid, om de historische structuur te behouden en een tweede leven en duurzame toekomst te geven.

Het van oudsher hermetische gevangeniscomplex is getransformeerd tot omsloten ‘hortus conclusus’, een voor alle wijkbewoners aantrekkelijk en divers ingerichte groene buitenruimte. De bestaande gebouwenstructuur werd behouden en is nu een plek om te wonen met een sterk eigen karakter en identiteit. Met nieuwe poorten en doorgangen in gevangenismuur, strategische doorbraken in verbindingsgangen en sloop van latere aanbouwen en toevoegingen is het complex ‘geopend’. Voor het eerst nauw verbonden met de omliggende wijk vormt de groene ‘hortus’ zo een waardevolle toevoeging aan de openbare ruimte van het Oude Noorden.
In de bestaande gebouwen is een rijk pallet van 121 koopwoningen in allerlei typen en –groottes gerealiseerd, steeds specifiek per gebouw(deel) ontworpen op de aanwezige karakteristieken en kwaliteiten. Comfortabel en eigentijds wonen in de van oorsprong erg gesloten gebouwen is mogelijk door een beperkt aantal krachtige maar gedoseerde ingrepen die lucht en licht brengen. Gebruikmakend van een ‘ontwerp-toolbox’ is een herkenbare eigentijdse architectuurtaal toegevoegd aan het complex. Ingrepen zijn steeds specifiek op gebouw en woningtype toegesneden maar behoren tot één familie van stoere stalen opvangconstructies en brede verdieping hoge puien. Gesloopte bouwdelen uit alle tijdlagen zijn in de gevels herkenbaar gemaakt door gestucte ‘afdrukken’.
Als enige is een deel van het oorspronkelijke Huis van Bewaring gesloopt om ruimte te maken voor de benodigde parkeervoorzieningen. De Tuin zelf blijft zo het exclusieve domein van voetganger en fietser. Boven het parkeren is met een nieuwbouwvolume in exact dezelfde contour als het gesloopte gebouw het beschermd stadsgezicht hersteld.